Dłużnik to osoba przeciwko której prowadzone jest postępowanie egzekucyjne. Jest on obowiązany spełnić na rzecz wierzyciela określone w tytule wykonawczym świadczenie pieniężne lub niepieniężne.

Tytuł wykonawczy to tytuł egzekucyjny opatrzony klauzulą wykonalności. Tytułem egzekucyjnym może być m.in. orzeczenie sądu, referendarza sądowego, ugoda zawarta przed sądem (wszystkie tytuły wymienia art. 777 kodeksu postępowania cywilnego). Treść klauzuli określa zaś rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości w sprawie określenia brzmienia klauzuli wykonalności (przepisy można pobrać na dole strony).

Komornik jest obowiązany, na wniosek wierzyciela i na podstawie przedłożonego przez niego tytułu wykonawczego, dokonać wszelkich przewidzianych prawem czynności, aby doprowadzić do wypełnienia określonego w tym tytule obowiązku.
Zgodnie z art. 804 kpc komornik nie jest uprawniony do badania zasadności i wymagalności obowiązku objętego tytułem wykonawczym. Oznacza to, że komornikowi nie wolno oceniać zarzutów o charakterze merytorycznym, dotyczących istnienia obowiązku stwierdzonego w tytule wykonawczym.

Komornik bada tytuł wykonawczy jedynie pod względem formalnym. Sprawdza zatem, czy pochodzi on od organu uprawnionego do wydania tytułów egzekucyjnych oraz czy został zaopatrzony w klauzulę wykonalności.

Komornik nie posiada informacji z czego wynika zadłużenie gdyż wierzyciel nie ma obowiązku składania dokumentów, na podstawie których został wydany tytuł wykonawczy. Komornik zna jedynie sygnaturę akt sprawy sądowej, pod którą we właściwym sądzie dłużnik może dowiedzieć się czego dotyczy sprawa.

Na wniosek wierzyciela komornik prowadzi postępowanie egzekucyjne z ruchomości należących do dłużnika, jego rachunków bankowych, wynagrodzenia, innych wierzytelności (np. emerytury) i innych praw majątkowych (np. udziałów dłużnika w spółce z o.o.) czy też nieruchomości. Należy pamiętać, że zgodnie z art. 770 kodeksu postępowania cywilnego to dłużnik ponosi koszty egzekucji, które ściąga się wraz z egzekwowanym roszczeniem. Zatem im dłużej trwa postępowanie i im więcej czynności w jego ramach musi podjąć komornik, tym koszty egzekucji są wyższe.

Osoba, która dowiedziała się, że prowadzone jest przeciwko niej postępowanie egzekucyjne (np. od pracodawcy czy pracownika swojego banku), powinna jak najszybciej skontaktować się z komornikiem w celu ustalenia aktualnej wartości egzekwowanego roszczenia, na czyj wniosek prowadzone jest postępowanie oraz na podstawie jakiego tytułu.
Ponadto dłużnik powinien stawić się na wezwanie komornika (doręczone przez pocztę, pozostawione w skrzynce dłużnika przez uprawnionego pracownika kancelarii, a nawet telefoniczne). Jeżeli dłużnik nie może przybyć osobiście do kancelarii, powinien wysłać listem poleconym do komornika oświadczenie o posiadanym majątku (do pobrania na dole strony). Dłużnik ma obowiązek udzielenia komornikowi zgodnych z prawdą wyjaśnień dotyczących składników swojego majątku, jak również powiadamiania komornika o każdej zmianie miejsca swojego pobytu trwającego dłużej niż miesiąc. Należy pamiętać, że za nieuzasadnioną odmowę udzielenia wyjaśnień, udzielanie wyjaśnień świadomie fałszywych lub niedopełnienie obowiązku powiadomienia o zmianie miejsca zamieszkania na dłużnika może zostać nałożona grzywna do 2000 zł.

Dłużnik jest zobowiązany spełnić świadczenie. W wypadku egzekucji świadczeń pieniężnych powinien uiścić należność egzekwowaną na rzecz wierzyciela wraz z powstałymi kosztami postępowania na rachunek bankowy kancelarii:

BNP Paribas Bank Polska Spółka Akcyjna 17 1600 1462 1829 0528 8000 0003
pamiętając o podaniu w tytule przelewu sygnatury sprawy w postępowaniu egzekucyjnym, do której przekazywana jest należność (wskazywana najczęściej w lewym, górnym rogu pism komornika –AG Km, AG GKm, AG Kms, AG Kmp). Egzekwowaną należność można uiścić również w kasie kancelarii w godzinach jej urzędowania.

Zapłata całości egzekwowanej należności (wraz z kosztami egzekucyjnymi) powoduje wygaśnięcie zobowiązania. Postępowanie egzekucyjne ulega zakończeniu, zaś wszystkie dokonane przez komornika czynności egzekucyjne ulegają uchyleniu (np. Uchylenie zajęcia samochodu, rachunków bankowych). Komornik pozostawia w swoim archiwum, we właściwych aktach sprawy, tytuł wykonawczy, czyniąc tym samym niemożliwym ponowne złożenie przez wierzyciela wniosku o egzekucję spełnionego już przez dłużnika zobowiązania.
Jeżeli dłużnik nie uiścił całej należności, o którą prowadzone jest postępowanie egzekucyjne, wraz z kosztami egzekucyjnymi, musi liczyć się z tym, że komornik zastosuje przeciwko niemu wszelkie wnioskowane przez wierzyciela sposoby egzekucji uregulowane w kodeksie postępowania cywilnego.

KIEDY DŁUŻNIK MOŻE WNIEŚĆ O ZAWIESZENIE LUB UMORZENIE POSTĘPOWANIA?

Organ egzekucyjny umorzy postępowanie w całości lub części na wniosek:
jeżeli tego zażąda wierzyciel; jednakże w sprawach, w których egzekucję wszczęto z urzędu lub na żądanie uprawnionego organu, wniosek wierzyciela o umorzenie postępowania wymaga zgody sądu lub uprawnionego organu, który zażądał wszczęcia egzekucji;
jeżeli prawomocnym orzeczeniem tytuł wykonawczy został pozbawiony wykonalności albo orzeczenie, na którym oparto klauzulę wykonalności zostało uchylone lub utraciło moc;
jeżeli egzekucję skierowano przeciwko osobie, która według klauzuli wykonalności nie jest dłużnikiem i która sprzeciwiła się prowadzeniu egzekucji, albo jeżeli prowadzenie egzekucji pozostaje z innych powodów w oczywistej sprzeczności z treścią tytułu wykonawczego;
jeżeli wierzyciel jest w posiadaniu zastawu zabezpieczającego pełne zaspokojenie egzekwowanego roszczenia, chyba że egzekucja skierowana jest do przedmiotu zastawu;
jeżeli, w wypadku egzekucji prowadzonej na podstawie tytułu wykonawczego w postaci zaopatrzonego w klauzulę wykonalności tytułu egzekucyjnego, o którym mowa w art. 11531, tj. orzeczenia sądów państw członkowskich Unii Europejskiej, ugody zawartej przed takimi sądami lub zatwierdzonej przez takie sądy oraz dokumentu urzędowego sporządzonego w państwach członkowskich Unii Europejskiej, opatrzonego w tych państwach zaświadczeniem europejskiego tytułu egzekucyjnego, z którego wynika, że tytuł nie jest już wykonalny.

Umorzenie postępowania egzekucyjnego nie pozbawia wierzyciela możności wszczęcia ponownej egzekucji, chyba że z innych przyczyn egzekucja jest niedopuszczalna.

Zgodnie z art. 820 kpc organ egzekucyjny zawiesza postępowanie na wniosek wierzyciela. Na wniosek dłużnika postępowanie ulega zawieszeniu, jeżeli sąd uchylił natychmiastową wykonalność tytułu lub wstrzymał jego wykonanie albo dłużnik złożył zabezpieczenie konieczne według orzeczenia sądowego do zwolnienia go od egzekucji.

Według art. 8203 kpc komornik zawiesza na wniosek dłużnika postępowanie prowadzone na podstawie tytułu wykonawczego w postaci zaopatrzonego w klauzulę wykonalności wyroku zaocznego, nakazu zapłaty wydanego w postępowaniu nakazowym, upominawczym albo elektronicznym postępowaniu upominawczym, jeżeli dłużnik przedstawi zaświadczenie wydane przez sąd albo referendarza sądowego, w którym stwierdzono, że wyrok zaoczny lub nakaz zapłaty został uznany za doręczony na oznaczony adres w trybie tzw. podwójnej awizacji, z którego wynika, że wyrok zaoczny lub nakaz zapłaty został doręczony na inny adres aniżeli miejsce zamieszkania dłużnika ustalone w postępowaniu egzekucyjnym. Dłużnik nie ma obowiązku przedstawienia takiego zaświadczenia, jeżeli okoliczności, które mają być nim stwierdzone wynikają z dokumentu weryfikującego istnienie orzeczenia wydanego w elektronicznym postępowaniu upominawczym.

Komornik podejmie na wniosek wierzyciela postępowanie zawieszone na podstawie art. 8203 kpc jeżeli sąd lub referendarz sądowy, przed którym sprawa się toczyła albo się toczy, stwierdzi, że doręczenie wyroku zaocznego lub nakazu zapłaty było prawidłowe, albo – w razie ponownego doręczenia – że upłynął termin do wniesienia środka zaskarżenia, chyba że zachodzi inna podstawa zawieszenia postępowania albo postępowanie podlega umorzeniu. W tym celu sąd albo referendarz sądowy wydaje, na posiedzeniu niejawnym, na wniosek wierzyciela odpowiednie zaświadczenie.

Należy jednak pamiętać, iż zawieszenie postępowania egzekucyjnego w przypadku art. 8203 kpc nie wyłącza możliwości podejmowania przez komornika czynności mających na celu wykonanie w przyszłości tytułu wykonawczego, nie wyłączając zajęcia majątku dłużnika.